Vật lý thống kê là một nhánh của Vật lý học, có nhiệm vụ khảo sát tính chất vật lý của hệ vĩ mô, là hệ được cấu thành từ một số rất lớn các hạt vi mô. Thông qua tính chất của các hạt vi mô tạo thành hệ (vật) để tìm ra quy luật phân bố chúng theo năng lượng (động năng, thế năng). Từ đó, tính được trị trung bình của các đại lượng vật lý liên quan (động năng, thế năng...), giải thích các hiện tượng, các quy luật, các tính chất của hệ (vật), đồng thời cho phép dự đoán những chất mới có thể được tạo thành khi thay đổi tính chất, cấu trúc cùa hạt vi mô để tạo thành hệ (vật) đó.
Học phần dành cho học viên Cao học Vật lý (chuyên ngành Quang học và chuyên ngành Lý luận và Phương pháp giảng dạy Vật lý), do đó sẽ chỉ tập trung vào 2 nội dung chính: Phần 1 nhắc lại các kiến thức cơ bản của Nhiệt động học và động lực học ở chương trình phổ thông và đại học; Phần 2 trình bày nội dung các định luật phân bố và ứng dụng của chúng: Phân bố Gibbs, phân bố Maxwell - Boltzmann (theo quan điểm cổ điển); Phân bố Fermi- Dirac, Phân bố Bose- Einstein (theo quan điểm lượng tử). Lý thuyết thăng giáng và chuyển pha được trình bày ở phần sau của học phần này.